تولد یک ذهن – تام سایر
تام سایر وجه دوم ماجراهای هاکلبری فین است، هر دوی داستانها شباهتهایی به هم دارند و تفاوتهایی. تفاوت در خاستگاه طبقاتی و فرهنگی تام و هاکلبری فین است. تام سایر یک داستان کودکانه است و در ذیل ادبیات کودک تعبیر میشود.
داستان تام سایر با راوی سوم شخصی روایت میشود که چنان یک معلم نسبت به احساسات و تمایلات کودکانه شخصیتهای خودش آگاهی دارد.
داستان، داستان به بلوغ رسیدن یک ذهن است. ذهنی که اکنون با وجوه مختلف اجتماع و تمدن آشنا میشود و حالا میبایست به تصمیمگیری بپردازد. این تصمیمگیری انتخاب برای ادامه زندگی است.
در مرحله اولیه داستان تام فردیست کودک، با دغدغههایی کودکانه، او وقتش را با بازیهای کودکانه میگذراند. این اپیفنی یا کشف و شهود برای او رفته رفته شروع به شکوفایی میکند. این شکوفایی در مسائل اخلاقی و اجتماعی رخ میدهد.
بخشی از این کشف و شهود، در زمانی رخ میدهد که او در غار قرار میگیرد. قرار گرفتن در غار ایزوله شدن وی را سبب میشود. در این مرحله او تمامی فرهنگی را که از گذشته به وی تحمیل شده است دور میریزد. این مرحله نقطه عطفی اساسی است که طی آن کشف و شهود برای شخص تام رخ میدهد.
تام سایر در آستانه بلوغ خود را در محاصرهی جامعهای ریاکار میبیند. او دنیای آدم بزرگها را نقد میکند و آن را به بوته نقد میگذارد. هنگام نقد ریاکاری ادبیات طنز مارک توآین شدت میگیرد. توین در این داستان نهاد مدرسه را نقد میکند.
هاک و جیم پس از آشنایی با محیط سیرک به آن علاقه پیدا میکنند. آنها دلقک بودن را به عنوان هدفی برای آینده خود میپذیرند. این نگرش آنان را برای آینده نشان میدهد. آنها دنبال شادی هستند. دوری از زندگی فاسد و ریاکار آدم بزرگها هدف آنها است. دلقک بودن ترکیبی از شاد بودن و معصومیت را به همراه دارد.
جدا شدن پروتاگانیست از جامعه در دو مرحله نشان داده میشود یکی مربوط به زمان قرار گرفتن در غار است. و دیگر در لحظه طوفانیست که در جزیره رخ میدهد. تام در همین شرایط میپندارد که دچار خشم خدا شده است.
اگر به الگوی ارسطویی در مورد داستانها نگاه کنیم داستان پس از فرازی میبایست به اوجش برسد. این نقطه اوج همان گنج است. گنج باید هدف، غایت و نیروی محرک شخصیتها برای طی این مسیر ماجراجویانه باشد.
یافتن گنج صرفا به معنای یافتن یک سرمایه بزرگ نیست بر عکس به مانند یافتن یک آگاهی شخصیتی است. در انتهای این آگاهی است که تام سایر آغاز داستان با تام سایر پایان داستان متفاوت است. در پایان داستان تام سایر کودک به یک تام سایر بالغ و بزرگسال تبدیل میشود.
این بلوغ و بزرگسالی نه فقط سنی یا مالی است. بلکه اخلاقی است. تام سایر به یک شکوفایی میرسد که او را به انسانی پالایش یافته والاتر و آگاه تر تبدیل میکند و دیگر کودکی نیست که به راحتی دیگران او را تغییر دهد.
بدون دیدگاه