طرقه اثر کیهان کلهر

 در افسانه‌های قدیمی خراسانی طرقه پرنده‌ای است که قصد پرواز تا رسیدن به خورشید را دارد و برای آن که از سوختن در امان باشد باید هزار نام از خدا را حفظ کند و در طول مسیر پرواز تا خورشید این هزار نام را به زبان بیاورد. طبق این افسانه در لحظه رسیدن به خورشید طرقه نام هزارم را از یاد می‌برد و در آتش خورشید می‌سوزد. با این مقدمه به استقبال قطعه‌ای به نام همین پرنده از کیهان کلهر خواهیم رفت که نخستین‌بار در سال ۱۹۹۹ منتشر گشت. این قطعه در دو آلبوم شب سکوت کویر و شهر خاموش منتشر شد. این اثر یک قطعه دو نوازی سه‌تار است که یکی از احساسی‌ترین قطعاتی به شمار می‌رود که توسط کلهر ساخته شده این قطعه باریتم نسبتاً سریع آغاز می‌شود و در همان آغاز رگه‌های موسیقی فولکلور خراسان را می‌توان در این قطعه یافت. نواختن سه‌تار به‌صورت سینوسی و فواصل کوتاه افزایش و کاهش می‌یابد. در میانه اثر ملودی تغییر می‌کند و از نوای مکرر قبلی خبری نیست. در واقع همین بخش از این قطعه نقطه اوج آن نیز به شمار می‌رود که با سرعت زیاد سه‌تار همراه است. این لحظه را باید لحظه پرشکوه و سلامت سفر ترقه در رسیدن و نزدیک‌شدن به خورشید دانست که لحنی حماسی و شرقی دارد. حماسه‌ای که در خود معنویت نیز می‌یابد و از سفرهای ماجراجویانه و دلنشینی حکایت دارد که مانند یک سیر معنوی است. این اوج که پر زدن طرقه در بلندای نزدیک به خورشید است تقریباً تا پایان قطعه به طول می‌انجامد و قطعه در یک سکوت چند لحظه‌ای درست مانند لحظه فراموشی نام هزارم از خاطر ترقه و پس از دو ضربه تکراری همراه با مرگ و سوختن ناگهانی ترقه به پایان می‌رسد. این اثر در عین غم‌انگیز بودن با لحنی بسیار شورانگیز نواخته و اجرا شده است. درواقع در طول قطعه نیز حرکت و سفر طرقه بسیار پررنگ‌تر از لحظه مرگ و پایانش اهمیت دارد. این قطعه در گام ضربی ۴ چهارم نوشته شده است که با فرم و روایت نیز بسیار همخوانی دارد. این اثر در مایه دشتی موسیقی کلاسیک ایرانی و کوک دو سل لا ر اجرا شده است و با تکرارهای پیاپی، تغییرات ریتم و فرم نیمه کلاسیک و نیمه فولکلور خود موفقیت خود را پیش از انتشار تضمین کرده بود. طرقه که یکی از حس برانگیزترین قطعات ساخته شده توسط کلهر است، به‌سرعت جای خودش را در میان شنوندگانش نیز یافت.